De Fransen hebben altijd al een liefde-haat relatie gehad met hun overzeese gebieden. Ze hebben ook steeds een liefde-haat relatie gehad met de Engelsen. Deze twee feiten en een tussenkomst van Napoleon hebben geleid tot de Franse stijl Rum, of zoals ze zelf zeggen: Rhum.
Een beetje voorgeschiedenis
De Fransen produceerden op hun eilanden in de Caraïben, net als de Engelsen en de Spanjaarden, Rum op basis van melasse volgens de traditionele methodes: hoge fermentatie, pot still distillaat en bottelen. Soms kwam daar ook een rijping op vat bij. Deze methode kennen we vandaag als de Engelse stijl Rum. De Fransen verhandelden hun Rum in eerste instantie met het Europese vasteland, maar daar kwam snel verandering in toen de vraag naar Rum in de overzeese gebieden begon aan te zwengelen. De Franse eilanden zoals Martinique, Guadeloupe en Marie-Galante verhandelden maar al te graag hun Rum, suiker en melasse met eender wie daar om vroeg. Niet verwonderlijk dus dat dit wat frustratie veroorzaakte bij de grootmachten aan de andere kant van de oceaan...
Je t’aime, moi non plus
De Fransen kwamen vrij laat op het koloniale strijdtoneel, maar konden toch enkele eilanden veroveren. Door de hoge kostprijs om deze eilanden in te nemen, voelden ze zich verplicht vast te houden aan hun overzeese gebieden omdat het opgeven van de eilanden zou getuigen van zwakheid, en net die zwakheid kunnen ze missen als kiespijn. Zowel de Engelse als Spaanse legers liggen op de loer om elke kans uit te buiten. De wereld is nog steeds in volle expansie en elk stukje land dat ontdekt of onbemand is wordt binnen een mum van tijd ingenomen in de hoop een economisch en strategisch voordeel te halen. Toch komen alle grootmachten tot dezelfde ontnuchterende vaststelling: het economische voordeel weegt in veel gevallen niet op tegen de militaire kost om die economie te beschermen. Fransen op de eilanden werden door de Fransen in de oude wereld aanzien als profiteurs en luie mensen, terwijl het leven op de eilanden alles behalve eenvoudig was. Ziektes, stormen en gebrekkige logistiek kostten vaak het leven aan kolonisten. De Franse overheid moet dan ook vaak schipperen tussen behoud van de kolonies en het verantwoorden van de kost ervan aan het grote publiek. Voor Frankrijk is er een bijkomstig probleem: Rhum! De Fransen kennen namelijk een rijke traditie van distilleren en de Franse producenten van sterke dranken eisen meer dan eens van de Franse koning een verbod op de productie van Rhum om zo hun eigen productie en verkoop te beschermen. Meerdere malen zullen ze ook succesvol zijn. Dit protectionisme zal trouwens later ook de kop opsteken wanneer de Zwitserse Absint de Franse markt overspoelt.
De eilanden werden heel stiefmoederlijk behandeld, maar de kolonisten gaven nooit op.
Revolution!
De Franse revolutie bracht een nieuw Frankrijk aan de oppervlakte. Een pragmatisch Frankrijk onder de leiding van Napoleon Bonaparte groeit uit tot een nog belangrijkere speler op wereldkaart, maar Napoleon keek meer op naar de Romeinen en hechtte een pak minder belang aan de overzeese gebieden. Zeeblokkades en de dure logistieke lijnen zorgden ervoor dat Napoleon oplossingen zou zoeken om de afhankelijkheid van de West-Indische eilanden voor bepaalde producten terug te schroeven. Het grootste slachtoffer: suiker.
Tijdens revoluties zijn er twee soorten mensen: degenen die ze maken en degenen die ervan profiteren. - Napoleon Bonaparte-
Begin jaren 1800 begint de suikerproductie uit bieten de aandacht te trekken en Napoleon laat in 1812 een proefproject op poten zetten om Frankrijk langs die weg van suiker te voorzien. Het project blijkt succesvol en suiker wordt voortaan niet meer ingevoerd. De plantages in de kolonies zien dit met lede ogen aan en moeten dringend beslissen hoe ze dit probleem gaan oplossen, want ze verliezen niet enkel de handel in suiker, maar ook de handel in melasse met Noord-Amerika.
De oplossing komt er door een nieuw procedé: in plaats van het suikerrietsap in te koken om suiker te produceren laat men het fermenteren en distilleert men het zoals men met melasse zou doen. Resultaat: een Rum gemaakt van puur suikerrietsap, zonder toevoegingen, zonder verspilling en met een enorm frisse smaak: Rhum Franse stijl!
De Fransen veranderden niet enkel de basis waarmee Rum gemaakt werd, ook de methode van distilleren werd aangepast: de traditionele pot still maakte plaats voor de modernere coffey still, ook wel column of continuous still genaamd. Hierdoor werd de efficiëntie tot enorme hoogtes gebracht en werd een heel puur product bekomen.
Franse stijl of Rhum Agricole?
Wie Franse stijl Rum hoort denkt natuurlijk aan Rhum Agricole, maar die twee zijn niet steeds dezelfde. De stijl gaat om de productiemethode op basis van suikerrietsap en in een column still, Rhum Agricole daarentegen is een label dat toegekend wordt indien aan bepaalde, door de Franse staat opgelegde procedés wordt voldaan. Zo is Rhum Agricole steeds geproduceerd en gebotteld op eigen landgoed (terroir) met zelf gecultiveerd suikerriet en met lokaal gewonnen bronwater. Elke Rhum Agricole is dus een Franse stijl Rum, maar niet elke Franse stijl Rum is een Rhum Agricole.
De naam Rhum Agricole betekend zoveel als 'Landelijke Rum'. De naam moet het verschil aantonen met de andere Rums die in Frankrijk gekend zijn als 'Rhum traditionel', of erger: 'Rhum Industriel'. De voorwaarden waaraan de Franse Rums moeten voldoen om het label te krijgen zijn dan ook streng genoeg om dat chauvinisme te verantwoorden.
Belangrijk om te weten is dat die fierheid enorm groot is: Rhum Agricole wordt vurig verdedigd door een leger aan fans die als echte supporters elke kans aangrijpen om hun Rhums te verdedigen. Sommigen zweren er zelfs bij om enkel Rhum Agricole als een echte Rum te beschouwen.
Waar kan je deze stijl vinden?
Franse stijl Rum is in de meeste gevallen afkomstig van Franse of ex-Franse eilanden. Martinique, Guadeloupe en Marie-Galante zijn daar de belangrijkste van, maar ook op Haïti, La Réunion en Mauritius kan je deze stijl terugvinden. Mauritius is trouwens één van de weinige plaatsen waar Franse, Engelse en Spaanse stijl Rum naast elkaar geproduceerd worden. Tegenwoordig is er ook Franse stijl Rum afkomstig van het Afrikaanse vasteland. De stijl wint aan populariteit door het voorgenoemde leger aan supporters en ook andere merken wagen zich wel eens aan een experiment met deze rum. Zo is ook Chairman's Reserve aan een speciale editie op basis van Franse stijl Rum aan het werken.
Bekende Merken
De bekendste merken zijn uiteraard Trois Rivières, Saint-James en Clément. Enkele andere gekende merken zijn Longueteau, Karukera, Habitation Saint-Etienne, Damoiseau, A1710 en Rhum Bologne. Minder bekend, maar daarom niet minder geliefd zijn Rom Club, Beach House, Boukman, Arcane, en Barbancourt.
Bijna hetzelfde, maar geen Rum
Cachaça
Cachaça is een Braziliaanse drank op basis van suikerrietsap die op bijna dezelfde manier wordt geproduceerd als Franse stijl Rum, met dat verschil dat het alcoholgehalte lager ligt, waardoor deze drank technisch gezien nooit Rum kan zijn. De producenten zelf proberen ook niet om de drank als een Rum op de markt te zetten, daarvoor is de fierheid te groot.
Clairin
Clairin is een sterke drank uit Haïti die net als Franse stijl Rum uit suikerrietsap wordt gedistilleerd, maar dit gebeurt op een enorm kleine schaal en met een pot still in plaats van een column still. Deze drank heeft in veel gevallen ook een enorm hoog alcoholgehalte. Denk aan 50 tot 70% volume. Geen drank voor de ongeoefende drinker dus, maar wel een smaakbom waar je nog lang over na gaat praten. De combinatie van de smaak van suikerrietsap, het weinige smaakverlies bij distillatie en het hoge alcoholgehalte is een pracht van een combinatie, maar ook hier is de fierheid van de producenten van de drank belangrijk genoeg om het label van Rum niet te claimen.
Conclusie
Fransen zijn vaak rebels, maar tevens chauvinistisch, en dat geeft soms verassende resultaten. Hun wil om de plantages te behouden zorgt er voor dat we vandaag kunnen genieten van één van de meest smaakvolle Rums in productie. Deze Rums hebben wel een uitgesproken smaak en zijn niet voor iedereen weggelegd. De gerijpte Rums mogen dan wel zachter in smaak zijn en vaak een Spaanse stijl Rum enerzijds, of een Cognac anderzijds, benaderen, de ongerijpte variant zal je toch even laten fronsen door zijn sterke geur van gemaaid gras en suiker, maar eens je de smaak te pakken hebt, zal je hier steeds naar teruggrijpen op die warme zomeravonden waar je iets fris wil drinken. Probeer ook de typische en heerlijk simpele cocktail Ti-punch eens uit: - 5cl witte Rhum Agricole
- 2cl rietsuikersiroop
- 1 partje limoen
Recept: neem een glas type tumbler, doe de limoen en de suikersiroop in het glas en plet met een muddler of de achterkant van een lepel. Voeg ijs en de witte rum toe en roer tot wanneer het glas ijskoud is. Santé!
Comments